Geschatte leestijd: 3 minuten
Er zijn ongelooflijk veel dieren- en plantensoorten. Die moeten allemaal een naam krijgen en in de wetenschap wordt gewerkt met een dubbele Latijnse naam, een beetje zoals onze familie- en voornaam. En dan worden ze nog eens ingedeeld in families, ook al met een Latijnse naam. Omdat dit voor de doorsnee burger een nogal hoge barrière vormt, en om wat vlotter te kunnen communiceren in het dagelijkse leven, hebben de meest bekende soorten ook een ‘gewone’ naam. Denk maar aan hond, kat, olifant of steppevorkstaartplevier. Het zou inderdaad moeilijk bekken zijn als we de buurvrouw zouden moeten vragen om onze Felis domesticus eten te geven tijdens onze vakantie.Â
Maar voor insecten, schimmels en mossen, om maar enkele voorbeelden te geven, ligt dat anders. Daarvan zijn er best nog veel soorten zonder Nederlandse naam. Of zelfs ganse families zonder Nederlandse naam. En omdat er steeds meer mensen geïnteresseerd raken in de natuur en dus ook in die soorten, worden nu inspanningen gedaan om ook daar Nederlandse namen aan te geven.
Dat is niet zo evident. Eerst en vooral gaat het dus om gigantisch grote aantallen. Bovendien moet de naam liefst ook toepasselijk zijn. Het vergt dus wel enige creativiteit. De lijst voor weekdieren is sinds enige jaren klaar en bijgewerkt. We kunnen dus spreken over de tijgerslak in plaats van Limax maximus. Ook de publicatie van een nieuw nachtvlinderboek met Nederlandse benamingen heeft gezorgd voor een ongelooflijke boom in het aantal enthousiastelingen die ’s nachts een nachtvlinderlamp plaatsen om vaak honderden motten te lokken en die daarna op naam te brengen.
Ik vind dat super. Ik ken(de) heel wat Latijnse namen, maar met ouder worden lukt het niet echt om daar nog veel nieuwe aan toe te voegen. En ik ben toch altijd iets blijer te horen dat ik een vloeivleklieveheersbeestje zag in plaats van Oenopia conglobata. Dat laatste vind ik toch net iets minder interessant om te weten, hoe onwetenschappelijk dat ook mag overkomen. Ik apprecieer dus heel sterk de inspanningen om treffende Nederlandse namen te zoeken.
Maar er is een benaming waar ik het wat moeilijk mee heb. Het vliegje op de hoofdfoto behoort namelijk tot de familie van de ‘afvalvliegen’. We mogen dus blij zijn dat er al een Nederlandse naam werd toegekend. Maar wat is dat nu voor naam? Veel sympathie wekt die toch niet op. En leven niet alle vliegen op afval ? Dan wordt toch geen onderscheid gemaakt met andere vliegensoorten. En wat is afval trouwens? In de natuur bestaat er geen afval want alles wordt benut.
Er bestaat een woord om aan te duiden dat je niet (langer) akkoord bent met iets. Dan ben je dat afvallig. Ik denk dat het voor iedereen ondertussen duidelijk is dat ik de benaming afvalvlieg echt wel afvallig ben. Dan probeer ik nog liever te onthouden dat het om de Heleomyzidae gaat!
Inderdaad , zo is dat ! Latijn , latijn…die ouwe Romeinen zijn al lang dood en begraven en toch gebruiken we nog altijd hun taaltje ! En waarom niet het Russisch , oei , daar zitten we dan weer in de politiek ! Dus ook weer niet goed . Misschien gewoon doodkloppen die vieze beestjes, dan zijn we er meteen vanaf . In elk geval, ik verzamel geen afval meer en zet het dus niet meer buiten om opgehaald te worden door Ivago . Nee , ik kieper het gewoon over de muur , van de gebuur , in de stille hoop dat hij of zij of het dat dan recycleert …
Haha Eric, dat zal wel 🙂 Of hoor ik daar zelfs sarcastische kritiek ? 🙂 Bedankt voor de reactie!
Ha, die namen! Ik groeide op bij de Belgische Jeugdbond voor Natuurstudie, en eind jaren 1960 hadden, buiten vlinders, nog veel insektengroepen geen Nederlandse namen voor hun soorten. Akkoord we waren jong en blijkbaar konden onze 12-jarige hersentjes toch de wetenschappelijke namen opnenem als zoete koek. Voor ons was het gewoon normaal om Somatochlora flavomaculata, Onychogomphus forcipatus (libellen), Gerris lateralis (een waterwants), Xanthogramma pedissequum (een zweefvlieg) en andere te gebruiken. Het is maar hoe je het gewoon bent. Nu heb ik het wel moeilijk om de Nederlandse namen van bvb een aantal bijen, wespen, zweefvliegen, spinnen onder de knie te krijgen. De latijnse naam zei meestal toch iets over het beest in kwestie -en ik heb nooit latijn gestudeerd, heel veel termen (zelfs ook Griekse) kwamen trouwens terug bij naamgevingenn, dat wist je dan wel na een tijdje. Maar met alle moeite van de wereld ik kan me toch moeilijk voorstellen hoe het Oedipusscheefvlekplatvoetje (de Nederlandse naam van een zweefvlieg) eruit ziet…En zo zijn er nog wel meer. Het wordt dus oefenen, en goed voor onze “oude” hersenen!
Bedankt Annie, het klopt dat Latijnse namen veel voordelen hebben, zeker wetenschappelijk gezien ! En blijkbaar heb jij er minder moeite mee. Je bent dan ook duidelijk beter getraind hierin. Bedankt voor de uitgebreide reactie!
Dag Maarten, een “nadeel” van enkel de Nederlandse namen te kennen is dat je er in het buitenland weinig mee bent. De wetenschappelijke namen zijn een soort “esperanto” waardoor je ook met een bvb Estlandse libellenfan kunt “praten” als je die daar ergens tijdens in dat land ontmoet. Maar nu iedereen een Smartphone heeft (?) kun je altijd wel fotootjes tonen om aan te duiden over welke soort je het hebt…
Je hebt volledig gelijk Anny ! Straks komt het er op neer dat ik nog een corrigerend vertelsel zal moeten schrijven… 😉
Ouder wordend mag je kritiek geven omdat je levenservaring dat toelaat, maar even terzake. Super toch dat mensen naar Nederlandse namen zoeken om de insecten herkenbaar / benoembaar te maken voor de gewone sterveling. De afvalvlieg is er naar mijn aanvoelen één die al lang op dieet is en in de betekenis van gewicht verliezen haar naam ook niet gestolen heeft.
Andermaal prachtige foto’s, Maarten.
Malse groet
Wat een prachtige reactie Lydi! Ik had nooit gedacht aan een interpretatie in de zin van afvallen! Eigenlijk toch best een leuke, positieve naam dan?? Dankjewel!
Je kon wel een boomer zijn! (ik ben er wel één)
Maar je hebt uiteraard wel gelijk.
Bedankt Hans! Tenminste, dat denk ik toch ? 🙂
🙂 leuk om lezen, haha
Je slaat de nagel op de kop. Ik ben dezelfde mening toegedaan.
Goed om horen Koen! We zijn dan ook even oud. Maar ik wist niet dat je ook zo kritisch was 🙂